Đăng ảnh người khác lên mạng xã hội: Cẩn trọng tránh vi phạm luật
Tiến sĩ Nguyễn Phương Thảo, Trưởng bộ môn Luật Dân sự, Trường ĐH Luật TP.HCM cho biết: “Theo khoản 1, Điều 32, Bộ luật Dân sự 2015 quy định cá nhân có quyền đối với hình ảnh của mình như sau: (1) Việc sử dụng hình ảnh của cá nhân phải được người đó đồng ý. (2) Việc sử dụng hình ảnh của người khác vì mục đích thương mại thì phải trả thù lao cho người có hình ảnh, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác”.
Do đó, xét theo những gì pháp luật quy định, việc các cá nhân cố tình hoặc vô tình sử dụng hình ảnh của người khác đăng tải lên các trang mạng xã hội mà không có sự cho phép của họ là một hành vi vi phạm pháp luật. Hành vi này không chỉ xâm phạm quyền riêng tư mà còn có thể gây ra những tổn thất về mặt tinh thần và tài chính cho người bị sử dụng hình ảnh.
Theo quy định của pháp luật hiện hành, nạn nhân của các vụ việc này có quyền viết đơn tố cáo, trình bày sự việc lên các cơ quan công an, viện kiểm sát gần nhất. Nạn nhân có quyền yêu cầu buộc người vi phạm, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan phải thu hồi, chấm dứt việc sử dụng hình ảnh, xin lỗi cải chính công khai và bồi thường thiệt hại. Việc bồi thường có thể bao gồm cả tổn thất về mặt tinh thần và các thiệt hại vật chất mà người bị xâm phạm phải gánh chịu. Ngoài ra, các biện pháp xử lý khác theo quy định của pháp luật cũng sẽ được áp dụng nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng của nạn nhân.
Ngoài ra, theo bà Trịnh Thị Hằng, giảng viên Khoa Luật, Trường ĐH Kinh tế – Luật TP.HCM, cho biết thêm, tùy vào mức độ nghiêm trọng của vụ việc mà hình thức xử phạt có thể là cảnh cáo, phạt tiền hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự với các hành vi xúc phạm nghiêm trọng đến danh dự và nhân phẩm của người khác. Cụ thể, theo điều 155, Bộ luật Hình sự 2015, nếu hành vi sử dụng hình ảnh gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến danh dự, nhân phẩm của người khác, người vi phạm có thể bị phạt tiền từ 10 triệu đến 30 triệu đồng hoặc bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm. Trong trường hợp nghiêm trọng hơn, người vi phạm có thể bị phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm.
Việc xử lý nghiêm minh những hành vi vi phạm này không chỉ nhằm bảo vệ quyền lợi cá nhân mà còn tạo ra một môi trường mạng xã hội lành mạnh, tôn trọng quyền riêng tư và quyền hình ảnh của mọi người. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh mạng xã hội ngày càng phát triển và trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta.
Khi chủ tài khoản mơ hồ về việc mình làm
Trong thời đại số, với sự phát triển mạnh mẽ của mạng xã hội, chỉ cần một tài khoản Facebook hay TikTok là người dùng đã có khả năng sản xuất thông tin và chia sẻ rộng rãi. Những video với nội dung hấp dẫn, đánh vào tâm lý tò mò của người xem, có thể nhanh chóng đạt đến hàng triệu lượt xem chỉ trong một đêm. Điều này đã tạo ra một môi trường thuận lợi cho những ai muốn trục lợi cá nhân từ việc “câu view”.
Lợi dụng sự tiện lợi và sức lan tỏa của mạng xã hội, nhiều đối tượng, đặc biệt là các TikToker và YouTuber, đã sản xuất các nội dung nhạy cảm và vi phạm quyền riêng tư của người khác. Một ví dụ điển hình là trường hợp của nam TikToker L.T.T, chủ tài khoản TikTok cachep.6666. Anh ta đã có hành vi quay lén và đăng tải hơn 700 clip các bạn nữ mặc áo bikini tại bãi biển Sầm Sơn (tỉnh Thanh Hóa) lên trang cá nhân mà không có sự cho phép của họ. Khi sự việc bị phát hiện và gây xôn xao dư luận, L.T.T đã gỡ các clip và gửi lời xin lỗi đến các nạn nhân. Tuy nhiên, thời gian gần đây, anh ta lại tạo một tài khoản mới và tiếp tục đăng các video có nội dung tương tự, gây nhiều bức xúc trong dư luận.
Đáng chú ý là, trong nhiều trường hợp, chỉ vì muốn theo đuổi xu hướng và tâm lý đám đông, nhiều người dùng mạng xã hội đã vô tình hoặc cố ý quay chụp và phát tán video mà chưa có sự đồng thuận của người trong ảnh. Chính bản thân họ cũng không ý thức được rằng hành vi của mình là vi phạm pháp luật.
Trao đổi với người viết, một nhân vật ở tỉnh Thừa Thiên – Huế, từng phát trực tiếp video về hình ảnh của “thầy Minh Tuệ” bộ hành khất thực và đăng tải trên trang Facebook cá nhân, chia sẻ: “Thấy sự việc được nhiều người quan tâm nên tôi cũng tò mò về thầy Minh Tuệ. Sẵn đường gặp trực tiếp thầy và thấy mọi người xung quanh ai cũng quay nên tôi cũng phát trực tiếp trên Facebook để bạn bè và gia đình cùng xem. Tôi không biết hành vi này lại vi phạm pháp luật”.
Chia sẻ quan điểm về vấn đề này, tiến sĩ Nguyễn Phương Thảo cho biết: “Hiện nay, nhận thức và ý thức của người dân về việc tôn trọng pháp luật còn hạn chế. Thậm chí, nhiều trường hợp chủ thể vi phạm pháp luật không nhận thức được mình đang có hành vi trái pháp luật. Vì thế, Nhà nước cần có nhiều chương trình tuyên truyền, phổ biến pháp luật, nâng cao ý thức của người dân”.
Ngoài ra, bà Trịnh Thị Hằng, giảng viên Trường ĐH Kinh tế – Luật TP.HCM, cũng nhấn mạnh trách nhiệm của người xem trong các vụ việc này. “Việc đăng tải video khi chưa có sự cho phép của người trong ảnh là vi phạm. Tuy nhiên, người xem cũng góp phần phát tán và tăng mức ảnh hưởng của clip đó đối với nạn nhân,” bà nói. Theo bà, người xem nên có những động thái tích cực để ngăn chặn các video có nội dung bẩn như “report”, bỏ theo dõi, và bày tỏ quan điểm chống lại hành vi vi phạm pháp luật. Từ đó, nâng cao nhận thức cộng đồng về vấn đề này.
Tóm lại, việc đăng tải hình ảnh và video của người khác lên mạng xã hội mà không có sự cho phép không chỉ vi phạm pháp luật mà còn gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng cho nạn nhân. Sự phát triển của mạng xã hội đòi hỏi mỗi cá nhân phải có ý thức và trách nhiệm hơn trong việc bảo vệ quyền riêng tư của người khác, đồng thời cần có những biện pháp mạnh mẽ từ phía cơ quan chức năng để xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.
