Khi cuộc chiến cạnh tranh của những gã khổng lồ mạng xã hội trở nên nóng hơn bao giờ hết, TikTok nổi lên như một đối thủ đáng gờm, trong vòng chưa đầy một năm đã thu hút hàng trăm triệu người dùng và đang dần thống trị lĩnh vực trực tuyến. Sự phát triển đáng kinh ngạc của TikTok đặt ra câu hỏi: Làm thế nào mà ứng dụng này phát triển với tốc độ chóng mặt như vậy?
Trong bài viết này, hãy cùng tìm hiểu về những nguyên nhân dẫn đến sự phát triển thần kỳ của nền tảng video ngắn TikTok, khám phá các chiến lược, tính năng và các hiện tượng văn hóa đã đưa nền tảng này đến sự thành công vượt bật cùng những chiến tích vô song “đáng ngưỡng mộ”.
Cho dù bạn là một nhà sáng tạo nội dung, một chủ doanh nghiệp, hay thậm chí một người dùng giải trí, thì việc tìm hiểu về công thức bí mật đằng sau sự bùng nổ, đưa TikTok trở thành một phần của văn hóa đại chúng chắc chắn sẽ đem lại những giá trị “có một không hai”.
Vì vậy, hãy thắt chặt dây an toàn, nắm chắc tấm vé của bạn và cùng tôi khởi động chuyến tàu du hành quay ngược quá khứ để khám phá hành trình đầy hấp dẫn về bí quyết trở thành một trong những gã khổng lồ mạng xã hội quyền lực nhất trên thế giới.
Cùng khám phá hành trình đầy hấp dẫn về bí quyết trở thành một trong những gã khổng lồ mạng xã hội quyền lực nhất trên thế giới
Hành trình phát triển của TikTok
TikTok được phát triển bởi công ty công nghệ Trung Quốc ByteDance, lần đầu ra mắt vào tháng 9 năm 2016. Ban đầu, ứng dụng này tập trung vào thị trường Trung Quốc, cho phép người dùng tạo và chia sẻ các video dài 15 giây có nhạc. Với cách tiếp cận sáng tạo và giao diện người dùng trực quan, TikTok nhanh chóng thu hút được sự chú ý và đặt nền móng cho sự mở rộng toàn cầu của nó.
TikTok được phát triển bởi công ty công nghệ Trung Quốc ByteDance, lần đầu ra mắt vào tháng 9 năm 2016
Đằng sau thành công của TikTok
Đằng sau hiện tượng toàn cầu của TikTok là dáng vóc của một doanh nhân với tầm nhìn xa trông rộng, người đóng vai trò then chốt trong việc xây dựng và phát triển thần tốc “gã khổng lồ” TikTok. Zhang Yiming (Trương Nghệ Minh), người sáng lập và là cựu CEO của ByteDance, công ty mẹ của TikTok, là một nhân vật “tiếng tăm lừng lẫy” trong giới công nghệ. Với cách tư duy đổi mới và khả năng lãnh đạo tài tỉnh, ông đã thành công định hình ByteDance, và khai sinh ra một trong những nền tảng truyền thông xã hội phổ biến nhất thế giới, TikTok.
Zhang Yiming (Trương Nghệ Minh), người sáng lập và là cựu CEO của ByteDance, công ty mẹ của TikTok, là một nhân vật “tiếng tăm lừng lẫy” trong giới công nghệ
Những năm đầu đời và tinh thần khởi nghiệp
Zhang Yiming (Trương Nghệ Minh) sinh năm 1983 tại tỉnh Phúc Kiến, Trung Quốc. Tên của ông bắt nguồn từ một câu ngạn ngữ Trung Quốc có nghĩa là “khiến mọi người bất ngờ ngay từ nỗ lực đầu tiên”.
“一鸣惊人” (yī míng jīng rén) là một cụm từ tiếng Trung có nghĩa là “làm cả thế giới giật mình với nỗ lực đầu tiên của một người” hoặc “tạo nên sự nổi bật với màn ra mắt rực rỡ”. Câu ngạn ngữ này thường được sử dụng để nói về ai đó hoặc điều gì đó đạt được thành công phi thường hoặc được công nhận rộng rãi với tài năng, kỹ năng và nỗ lực không ngừng của họ.
Ngay từ khi còn trẻ, ông đã thể hiện tinh thần kinh doanh “vượt trội” và niềm đam mê công nghệ “vô bờ bến”. Sau khi tốt nghiệp với tấm bằng kỹ sư phần mềm tại Đại học Nankai, Yiming bắt đầu sự nghiệp của mình khi làm việc cho nhiều công ty công nghệ khác nhau, nơi ông trau dồi kỹ năng và tích lũy những kinh nghiệm quý báu trong ngành.
Quá trình thành lập ByteDance
Năm 2012, Zhang Yiming bắt đầu hành trình kinh doanh của mình và thành lập ByteDance. Ban đầu, công ty tập trung phát triển các ứng dụng tổng hợp tin tức, nhằm cung cấp nội dung được cá nhân hóa cho người dùng. Sự hiểu biết sâu sắc của Yiming về hành vi người dùng và cam kết đổi mới của ông đã đưa ByteDance đến những thành công ban đầu.
ByteDance, tập đoàn công nghệ do Zhang Yiming thành lập vào năm 2012, là một trong những cái tên tiếng tăm bậc nhất trong giới công nghệ toàn cầu. Với trụ sở chính tại Bắc Kinh, Trung Quốc, ByteDance nổi tiếng với các ứng dụng và nền tảng sáng tạo đã thu hút sự chú ý của hàng triệu người trên toàn thế giới. Từ ứng dụng gây sốt TikTok đến ứng dụng tổng hợp tin tức được cá nhân hóa Toutiao, ByteDance đã đạt được những bước tiến đáng kể trong việc xác định lại cách mọi người sử dụng, tương tác với nội dung kỹ thuật số và định hình lại mạnh mẽ bối cảnh của các phương tiện truyền thông xã hội.
Nguồn gốc của TikTok
Chúng ta đều biết đến TikTok như một phần của văn hóa đại chúng với sự phát triển vượt bật thu hút hàng tỷ người dùng trên toàn thế giới, nhưng ít người thực sự biết rằng tiền thân của TikTok bắt đầu từ ứng dụng Musical.ly.
Một trong những động thái quan trọng nhất của Zhang Yiming là mua lại Musical.ly vào năm 2017. Nhận thấy tiềm năng của nội dung video dạng ngắn và sức hấp dẫn của nó đối với khán giả nhỏ tuổi, Yiming đã hợp nhất Musical.ly với ứng dụng hiện có của ByteDance, Douyin, để tạo ra TikTok. Quyết định chiến lược này đã đặt nền móng cho sự phát triển đột phá của TikTok và định vị nền tảng này như một cường quốc truyền thông xã hội toàn cầu.
Zhang Yiming đã hợp nhất Musical.ly với ứng dụng hiện có của ByteDance, Douyin, để tạo ra TikTok
Sự ra đời của Musical.ly
Musical.ly xuất hiện trên thị trường mạng xã hội vào năm 2014, được sáng lập bởi hai doanh nhân là Alex Zhu và Luyu Yang. Ban đầu khi ra mắt tại Thượng Hải, Trung Quốc, Musical.ly đã nhanh chóng thu hút đông đảo sự chú ý từ cộng đồng và nhanh chóng mở rộng tầm ảnh hưởng toàn cầu. Ưu điểm đặc biệt của ứng dụng này là đơn giản nhưng cuốn hút: người dùng có thể tạo và chia sẻ các video hát nhép trên các nền nhạc nổi tiếng, cho phép họ thể hiện sự sáng tạo và đem lại giá trị giải trí lớn lao cho khán giả.
Ít người thực sự biết rằng tiền thân của TikTok bắt đầu từ ứng dụng Musical.ly
Vào năm 2017, ByteDance nhận ra tiềm năng to lớn của Musical.ly và mua lại ứng dụng này với giá gần 1 tỷ USD. ByteDance sau đó kết hợp Musical.ly với ứng dụng hiện có của mình lúc bấy giờ là Douyin, tạo ra một nền tảng thống nhất kết hợp các tính năng tốt nhất của cả hai ứng dụng. Sự sáp nhập này đã đánh dấu một bước ngoặc quan trọng trong sự phát triển của Musical.ly, biến nó trở thành hiện tượng toàn cầu mà chúng ta biết đến ngày hôm nay là TikTok.
Sự đa dạng trong các sáng tạo nội dung của TikTok
TikTok đã có sự phát triển đáng kể so với tiền nhiệm của nó là Musical.ly, đem đến cho người dùng trải nghiệm nội dung đa dạng hơn. Trong khi Musical.ly tập trung mạnh vào video liên quan đến âm nhạc thì TikTok “phiên bản update VIPP” đã trở thành một nền tảng cho phép người dùng khám phá đam mê, thể hiện cá tính và kết nối bạn bè thông qua nhiều hình thức sáng tạo khác nhau.
Nền tảng hoàn toàn tôn trọng sự sáng tạo và tính cách độc đáo của mỗi cá nhân từ những video nhảy “như cào cào châu chấu”, hát thì “như Mr. Riêng Tư thị phạm” đến những trò đùa vô tri, khó hiểu, miễn là không vi phạm chuẩn mực đạo đức, gây hại đến cộng đồng thì đều được TikTok ủng hộ và phân phối. Đây cũng là yếu tố quan trọng thu hút hàng tỷ người dùng của nền tảng này.
Có thể nói, TikTok cho phép khán giả của mình thoát khỏi sự giới hạn của truyền thông truyền thống và thể hiện thương hiệu cá nhân qua những video hấp dẫn và lôi cuốn.
Phạm vi tiếp cận toàn cầu
Nền tảng xuyên biên giới và kết nối các thế hệ
Chúng ta biết rằng, sự sáp nhật với Musical.ly vào Douyin là bước ngoặt quan trọng tạo đà cho sự phát triển thần kỳ của nền tảng video ngắn TikTok. Chiến lược đột phá này đã mở đường cho TikTok thâm nhập vào thị trường Mỹ, nhanh chóng thu hút sự chú ý và nhận được sự yêu thích đông đảo đặc biệt từ thế hệ Gen Z.
Gen Z là gì?
“Gen Z” là viết tắt của “Generation Z”, còn được gọi là “iGeneration” hay “Centennials”. Đây là thế hệ những người sinh từ năm 1997 đến 2012.
Lớn lên trong thời đại công nghệ số hoá, họ thoải mái với công nghệ và trực tuyến, biết cách tận dụng các nền tảng trực tuyến để tự thể hiện và kết nối. Từ văn hóa đa dạng tới giáo dục, từ nhận thức xã hội tới môi trường, Gen Z chú trọng vào việc đưa ra những giải pháp sáng tạo. Họ không chỉ là thế hệ của tương lai, mà còn là thế hệ đang thay đổi hiện tại.“Gen Z” là viết tắt của “Generation Z”, còn được gọi là “iGeneration” hay “Centennials”
Sức hấp dẫn của TikTok không chỉ giới hạn ở Hoa Kỳ. Nội dung độc đáo, giao diện thân thiện với người dùng và sức hấp dẫn đa văn hóa đã giúp nền tảng cộng hưởng với người dùng trên toàn thế giới. Từ Châu Âu đến Châu Á, Mỹ Latinh đến Châu Phi, TikTok nhanh chóng trở thành hiện tượng toàn cầu, vượt qua biên giới và rào cản ngôn ngữ. Đó là nền tảng của sự sáng tạo, thể hiện bản thân và kết nối, thúc đẩy ý thức cộng đồng, lan tỏa những thông điệp tích cực.
Ứng dụng được tải xuống nhiều nhất thế giới
TikTok đã vượt mốc 3,5 tỷ lượt tải xuống vào quý I năm 2021, trở thành ứng dụng thứ năm (và là ứng dụng duy nhất không thuộc sở hữu của Meta) vượt qua ngưỡng này bên cạnh WhatsApp, Messenger, Facebook và Instagram. Những con số đáng kinh ngạc này phản ánh mức độ phổ biến và ảnh hưởng rộng rãi của nền tảng TikTok trên toàn cầu.
Theo dữ liệu của cơ quan nghiên cứu thị trường Apptopia, TikTok đã chiếm lĩnh vị trí số một trong danh sách 10 ứng dụng được tải xuống nhiều nhất trên toàn cầu trong năm 2022, với tổng cộng 672 triệu lượt tải. Kế tiếp, Instagram và WhatsApp lần lượt xếp thứ hai và thứ ba, với 548 triệu và 424 triệu lượt tải xuống. Đáng chú ý, số lượng lượt tải xuống của Facebook đã giảm mạnh trong cùng khoảng thời gian.
Trong quý đầu tiên của năm 2023, TikTok đã có khoảng 247 triệu lượt tải xuống từ người dùng trên toàn thế giới.
Số lượt tải xuống TikTok từ quý 1 năm 2018 đến quý 1 năm 2023 (tính bằng triệu) (Nguồn: Statista)
Bí mật được vén màn: TikTok và sự trỗi dậy của đế chế triệu đô
Với sự phát triển bùng nổ và mức độ phổ biến rộng rãi, chúng ta đặt ra câu hỏi: Tại sao TikTok lại phát triển nhanh như vậy? Hãy cùng khám phá các yếu tố góp phần vào sự phát triển phi thường của đế chế triệu đô này.
Influencer là một thuật ngữ được sử dụng để chỉ những cá nhân hoặc những người sở hữu sự ảnh hưởng và sức ảnh hưởng lớn đến một nhóm người hoặc cộng đồng. Các influencer thường có sự tương tác và sự tín nhiệm từ phía người theo dõi, và họ có khả năng thay đổi ý kiến, hành vi và quyết định mua sắm của những người theo dõi mình. Thông qua sự chia sẻ nội dung sáng tạo, kiến thức chuyên môn hoặc cuộc sống cá nhân trên các nền tảng mạng xã hội, influencer có khả năng tạo ra tương tác, tăng cường nhận diện thương hiệu và quảng bá sản phẩm, dịch vụ của các thương hiệu hoặc doanh nghiệp.
Theo chuyên gia truyền thông Nguyễn Ngọc Long, Influencer gồm nhóm chính là KOC, Celeb và KOL.
KOC
KOC là viết tắt của “Key Opinion Consumer” hoặc “Key Opinion Customer”. Đây là một thuật ngữ trong lĩnh vực tiếp thị và quảng cáo, đặc biệt phổ biến trong ngành công nghệ và thương mại điện tử. KOC là những người tiêu dùng có ảnh hưởng trong việc quyết định mua hàng và chia sẻ ý kiến với người khác. Họ thường là những người tiêu dùng đáng tin cậy, có hiểu biết sâu về sản phẩm hoặc dịch vụ, và có khả năng tác động lớn đến quyết định mua hàng của những người khác trong cộng đồng của họ. KOC có thể được sử dụng như một yếu tố quan trọng trong các chiến dịch quảng cáo và tiếp thị để tăng cường sự tin tưởng và tương tác với khách hàng tiềm năng.
Hiểu một cách đơn giản, KOC là các reviewer.
Celeb
“Celeb” là một từ viết tắt của “celebrity” trong tiếng Anh. Celebrity có nghĩa là người nổi tiếng hoặc người có tầm ảnh hưởng trong giới công chúng. Thông thường, celeb là những người đã đạt được sự nổi tiếng qua sự nổi tiếng, thành công nghệ thuật, hoạt động giải trí, hoặc thành tựu trong lĩnh vực của mình. Celeb thường có mức độ nhận diện cao trong công chúng và thường được quan tâm, theo dõi và thần tượng bởi nhiều người.
Có thể hiểu đơn giản, celeb là giới văn nghệ sĩ trong showbiz.
KOL
KOL là viết tắt của “Key Opinion Leader” hoặc “Key Online Leader”. Đây là thuật ngữ trong lĩnh vực tiếp thị và quảng cáo trực tuyến. KOL là những cá nhân hoặc những người có sự ảnh hưởng lớn đến cộng đồng trực tuyến, đặc biệt là trên các nền tảng mạng xã hội. Họ có khả năng tạo ra tương tác, tác động và thay đổi quan điểm của người khác thông qua việc chia sẻ nội dung, kiến thức, kinh nghiệm hoặc ý kiến cá nhân. KOL thường được nhãn hiệu hoặc doanh nghiệp sử dụng để tăng cường sự nhận diện thương hiệu, quảng bá sản phẩm hoặc dịch vụ, và tạo sự tương tác với khách hàng tiềm năng trên môi trường trực tuyến.
Tóm lại, KOL hiểu đơn giản là nhóm các chuyên gia.
Influencer gồm nhóm chính là KOC, Celeb và KOL
Bảng so sánh 3 nhóm KOC, KOL và Celeb
KOC (Key Opinion Consumer)
KOL (Key Opinion Leader)
Celeb (Celebrity)
Định nghĩa
Người tiêu dùng có ảnh hưởng trong việc quyết định mua hàng và chia sẻ ý kiến với người khác.
Người có sự ảnh hưởng đáng kể đến quan điểm, quyết định của người khác, thường thông qua việc chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm hoặc ý kiến cá nhân.
Người nổi tiếng hoặc có tầm ảnh hưởng trong giới công chúng, thường đã đạt được sự nổi tiếng qua thành công nghệ thuật, hoạt động giải trí hoặc thành tựu trong lĩnh vực của mình.
Tầm ảnh hưởng
Tập trung vào tầm ảnh hưởng trong nhóm người tiêu dùng, thường có một cộng đồng nhỏ hơn nhưng có sự tương tác cao và tin tưởng cao.
Tầm ảnh hưởng lớn đến cộng đồng trực tuyến, đặc biệt trên các nền tảng mạng xã hội. Có khả năng tạo ra tương tác, tác động và thay đổi quan điểm của người khác.
Có tầm ảnh hưởng lớn đến công chúng rộng hơn, có sự nhận diện cao trong xã hội và được quan tâm, theo dõi và thần tượng bởi nhiều người.
Quảng cáo
Thường được sử dụng trong các chiến dịch quảng cáo phân đoạn nhỏ, tập trung vào những người tiêu dùng có ảnh hưởng trong lĩnh vực cụ thể.
Thường được sử dụng trong các chiến dịch quảng cáo với tầm ảnh hưởng lớn hơn, nhưng vẫn phụ thuộc vào lĩnh vực cụ thể.
Thường được sử dụng trong các chiến dịch quảng cáo rộng lớn, với mục tiêu tiếp cận nhiều người và tạo sự nhận diện thương hiệu cao.
Đặc điểm
Thông thường là những người tiêu dùng đáng tin cậy, có hiểu biết sâu về sản phẩm hoặc dịch vụ.
Thường là những người chuyên về một lĩnh vực cụ thể và có khả năng tạo ra tương tác và tác động đáng kể.
Thường là những người nổi tiếng trong ngành công nghiệp giải trí, thể thao hoặc có sự thành tựu đáng chú ý. Có tầm ảnh hưởng rộng và được công chúng nhận diện.
Trong lĩnh vực truyền thông xã hội, sự nổi lên của TikTok đi kèm với sự gia tăng đáng kể về xu hướng nội dung và văn hóa của những người có tầm ảnh hưởng. Nền tảng chia sẻ video này không chỉ là sân khấu của những cá nhân tài năng mà vô hình chung còn là một cộng đồng năng động gồm những người có ảnh hưởng, những người đã thu hút hàng triệu người theo dõi và đóng vai trò then chốt trong việc định hình xu hướng nội dung. Ngoài ra, tính năng trang “For You” (Dành cho bạn) dựa trên thuật toán của TikTok đã đóng một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tính lan truyền của nội dung, từ đó dần hình thành văn hóa “viral”.
“For you” là gì?
“For You” trên TikTok là một trang chủ cá nhân hóa được tạo bởi thuật toán của nền tảng TikTok. Khi người dùng truy cập vào trang “For You”, họ sẽ được xem các video được đề xuất dựa trên sở thích và hành vi trước đó. Thuật toán của TikTok phân tích dữ liệu về tương tác của người dùng, bao gồm việc xem, thích và chia sẻ video, để đề xuất những nội dung có khả năng thu hút cao và phù hợp với sở thích của từng người dùng. Mục tiêu của trang “For You” là cung cấp một trải nghiệm cá nhân hóa, giúp người dùng khám phá nội dung mới và thú vị trên TikTok.
“For You” trên TikTok là một trang chủ cá nhân hóa được tạo bởi thuật toán của nền tảng TikTok
Hiện tượng “Influencer”
Sự phát triển nhanh chóng của TikTok gắn liền với sự gia tăng của những người sáng tạo có tầm ảnh hưởng, những người đã thu hút được lượng lớn người theo dõi. Những cá nhân này, từ vũ công, diễn viên hài đến nghệ sĩ trang điểm hay là các nhà giáo dục, đã trở thành những nhân vật chủ chốt trong văn hóa “Influencer” (Người ảnh hưởng) trên TikTok. Với tài năng độc đáo, tính cách sáng tạo và khả năng kết nối với khán giả, những Influencer này đã trở thành những người tạo ra xu hướng, truyền cảm hứng cho hàng triệu người dùng trên toàn thế giới.
Tác động của thuật toán TikTok
Trọng tâm của văn hóa Influencer của TikTok là trang “For You” (Dành cho bạn) dựa trên thuật toán riêng của nền tảng. Nguồn nội dung được cá nhân hóa này đề xuất video cho người dùng dựa trên sở thích, tương tác trước đó và xu hướng phổ biến của họ. Cách tiếp cận theo thuật toán đảm bảo rằng người dùng được tiếp xúc với đa dạng nội dung, bao gồm cả video của những Influencer có tầm ảnh hưởng lớn cũng như những người sáng tạo mới nổi. Bằng cách tạo cơ hội bình đẳng cho việc khám phá nội dung, TikTok đã tạo ra một không gian dân chủ, nơi bất kỳ ai cũng có thể nổi tiếng dựa trên chất lượng và sự đầu tư trong nội dung của họ.
Thúc đẩy xu hướng Viral
Viral là gì?
“Viral” là một thuật ngữ trong ngành truyền thông và mạng xã hội để mô tả một nội dung hoặc thông tin trở nên vô cùng phổ biến và được chia sẻ rộng rãi trên Internet trong một khoảng thời gian ngắn. Một nội dung viral có khả năng lan truyền nhanh chóng qua việc chia sẻ trên các nền tảng mạng xã hội, email, tin nhắn, và các phương tiện truyền thông khác. Việc trở nên viral thường xảy ra khi nội dung kích thích, gây chú ý hoặc có yếu tố giải trí mạnh mẽ, và thu hút sự quan tâm và tương tác của người dùng.
Trang “For You” của TikTok, kết hợp với các công cụ sáng tạo thân thiện với người dùng, đã cung cấp một nền tảng hoàn hảo cho các xu hướng nội dung. Khi một video cụ thể thu hút được sự chú ý và đông đảo sự quan tâm của người dùng, video đó có khả năng lan truyền rộng rãi và là dấu hiệu cho một xu hướng mới. Cho dù đó là một thử thách khiêu vũ, một tiểu phẩm hài hay một màn trình diễn hát nhép, định dạng và các tính năng của TikTok khuyến khích người dùng tham gia và tạo ra nét độc đáo của riêng họ theo các xu hướng phổ biến. Có thể nói, quá trình sáng tạo nội dung mượt mà và sự tập trung mạnh mẽ vào giải trí đã thổi bùng một dòng chảy không ngừng của các xu hướng nội dung mới, gợi lên cảm hứng vô tận cho các nhà sáng tạo nội dung.
Đa dạng hóa nội dung
Một trong những khía cạnh hấp dẫn của xu hướng nội dung trên TikTok là bản thân tính đa dạng của nền tảng. Không giống như các nền tảng truyền thông xã hội khác, TikTok không giới hạn bản thân trong một thể loại hoặc thị trường ngách cụ thể. Từ hài kịch, thời trang đến giáo dục, các hoạt động thiện nguyện, TikTok phân phối đa dạng các thể loại nội dung phù hợp với nhiều tệp người dùng có những sở thích và đam mê khác nhau. Sự đa dạng này không chỉ thu hút thêm nhiều người tham gia sử dụng nền tảng mà còn cho phép họ khám phá những ý tưởng và quan điểm mới mẻ.
