Mua sắm trực tuyến – Xu hướng của thời đại mới và rủi ro đi kèm sự tiện lợi

Mua sắm trực tuyến là gì? Mua sắm trực tuyến (hay còn gọi là mua sắm qua mạng) là quá trình mua hàng và tiến hành các giao dịch mua bán sản phẩm hoặc dịch vụ thông qua internet. Thay vì đến cửa hàng truyền thống, người tiêu dùng có thể truy cập vào các trang web mua sắm trực tuyến để xem và mua hàng từ nhà sản xuất hoặc các nhà bán lẻ trực tuyến.

Trong mua sắm trực tuyến, người dùng có thể duyệt qua các danh mục sản phẩm, tìm kiếm, so sánh giá cả, đọc thông tin sản phẩm và đặt hàng trực tuyến. Sau đó, sản phẩm sẽ được giao đến địa chỉ mà khách hàng đã cung cấp. Mua sắm trực tuyến cung cấp nhiều lợi ích, bao gồm tiện lợi, đa dạng sản phẩm, so sánh giá cả dễ dàng, khả năng mua hàng 24/7 và giao hàng tận nơi. Người tiêu dùng có thể mua sắm trực tuyến thông qua máy tính, điện thoại di động hoặc các thiết bị kết nối internet khác.

Trong thời đại internet ngày nay, mua sắm trực tuyến đang trở thành một sự lựa chọn lý tưởng cho mọi người. Sự phát triển của mạng internet đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc mua sắm trực tuyến và các trang web mua sắm ngày càng phát triển và phổ biến hơn. Chính vì vậy, mua sắm trực tuyến hiện nay đang trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của nhiều người. Cùng DCMedia tìm hiểu lý do ẩn sau xu hướng này nhé!

Tại sao mua sắm trực tuyến lại hấp dẫn người tiêu dùng đến thế?

Tiết kiệm thời gian

Với những phụ nữ bận rộn trong việc chăm sóc con nhỏ hoặc những người làm việc có lịch trình dày đặc, mua sắm trực tuyến thực sự là một lựa chọn cực kỳ tiện lợi. Thay vì mất thời gian đến siêu thị, tìm chỗ gửi xe, lựa chọn hàng hóa và xếp hàng tính tiền, việc mua sắm trực tuyến chỉ mất khoảng 5-10 phút để đặt hàng. Bạn không cần phải di chuyển và gặp phải tình trạng kẹt xe. Chỉ cần vài cú click chuột đơn giản, bạn có thể nhận được sản phẩm một cách nhanh chóng.

Không tốn công vận chuyển

Mọi món hàng bạn chọn mua thông qua các trang mua sắm đều được gửi đến tận tay bởi nhân viên vận chuyển của nhà sản xuất hoặc đơn vị cung cấp. Điều này giúp bạn tiết kiệm thời gian và công sức không cần phải tự vận chuyển những món hàng đã mua về nhà, đặc biệt là đối với các sản phẩm lớn và dễ vỡ như tivi, tủ lạnh, máy giặt. Với việc mua hàng qua mạng, bạn không cần lo lắng về thời tiết nắng nóng hay mưa bão, đường đông đúc và khói bụi. Bạn chỉ cần ngồi thoải mái tại nhà, sử dụng điều hòa và sản phẩm sẽ được giao đến tận tay bạn một cách thuận tiện.

Có thời gian nghiên cứu kỹ sản phẩm

Khi mua hàng trực tuyến, mỗi sản phẩm được nhà sản xuất đăng tải đi kèm với thông tin giá cả, thông số kỹ thuật và đặc tính của nó. Bằng cách ngồi tại nhà, bạn có đủ thời gian để nghiên cứu kỹ lưỡng tất cả các yếu tố của sản phẩm trước khi quyết định mua. Trái lại, khi mua hàng trực tiếp tại cửa hàng hay siêu thị, bạn có thể bị ảnh hưởng bởi những lời chào mời và tư vấn từ nhân viên bán hàng, có thể dẫn đến việc đưa ra quyết định không đúng đắn.

Lựa chọn tối ưu dành cho phụ nữ mang thai

Đa số phụ nữ thường ưa thích việc mua sắm trực tiếp tại siêu thị hoặc cửa hàng. Tuy nhiên, khi mang thai, việc di chuyển không còn dễ dàng như trước. Vì vậy, tại sao bạn không lựa chọn mua sắm trực tuyến? Cách mua sắm trực tuyến này giúp bạn có thể ngồi yên một chỗ, lựa chọn những món hàng mình muốn và sau đó đặt hàng. Nhân viên sẽ giao hàng trực tiếp đến tay bạn. Hơn nữa, việc mua sắm qua mạng còn giúp bạn tránh phải ra ngoài đường, tránh bụi bặm và tiếp xúc với những yếu tố có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của thai nhi.

Đón đầu các xu hướng tiêu dùng mới hiện nay

Càng ngày càng nhiều người lựa chọn mua sắm trực tuyến

Hiện nay, mua hàng trực tuyến vẫn được ưu tiên bởi hầu hết người dùng. Các nghiên cứu gần đây cho thấy người dùng tại Việt Nam dành khoảng 6,38 giờ mỗi ngày để truy cập internet, trong đó có 58,2% dùng để mua hàng trực tuyến.

Sách Trắng Thương mại điện tử năm 2022 ước tính số lượng người tiêu dùng mua sắm trực tuyến ở Việt Nam có thể đạt mốc 60 triệu lần đầu tiên. Giá trị mua sắm trực tuyến của mỗi người dùng tiếp tục tăng mạnh, được dự báo sẽ đạt từ 260 đến 285 USD trong năm nay. Với 75% dân số sử dụng internet, Việt Nam có 74,8% người dùng internet tham gia mua sắm trực tuyến. Đặc biệt, 97% người tiêu dùng cho biết họ sẽ tiếp tục mua hàng trực tuyến.

Nghiên cứu của Meta cũng ghi nhận rằng trong năm vừa qua, Việt Nam đã có thêm 4 triệu người tiêu dùng thực hiện giao dịch mua hàng trực tuyến. Kênh mua sắm trực tuyến đã tăng trưởng mạnh mẽ kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát (tăng 41% so với năm 2019). Đặc biệt, mua sắm đa kênh và trải nghiệm mua sắm sử dụng công nghệ đang là xu hướng phát triển mạnh mẽ nhất.

Xu hướng tiêu dùng mới

Theo một diễn đàn gần đây, bà Lê Minh Trang, một quản lý cao cấp về bán lẻ tại NielsenIQ, đã chia sẻ về sự trỗi dậy của người tiêu dùng mua sắm đa kênh (Ommi Shopper) tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương, đây là một xu hướng mới đang nổi bật và ngày càng được khẳng định. Tỷ lệ người mua sắm đa kênh tăng từ 22% vào năm 2019 lên 82% vào năm 2020 trong khu vực này. Kể từ đó, tỷ lệ này tiếp tục duy trì ở mức rất cao (79%) khi các quốc gia trong khu vực tiến về giai đoạn bình thường mới vào năm 2022.

NielsenIQ là gì?

NielsenIQ (trước đây là Nielsen) là một công ty nghiên cứu thị trường và thông tin tiêu dùng toàn cầu. Công ty cung cấp dịch vụ đo lường và phân tích dữ liệu về hành vi tiêu dùng, thông tin thị trường, và xu hướng tiêu dùng để hỗ trợ các doanh nghiệp đưa ra quyết định kinh doanh và chiến lược tiếp thị.

Ommi Shopper là gì?

Người tiêu dùng mua sắm đa kênh (omni-shopper) là thuật ngữ để chỉ người tiêu dùng thực hiện quá trình mua sắm thông qua nhiều kênh mua sắm khác nhau, bao gồm cả kênh truyền thống (offline) và kênh trực tuyến (online).

Ommi Shopper không chỉ là một xu hướng mà còn trở thành một thói quen của người tiêu dùng ở nhiều quốc gia. Đặc biệt ở các nước đã phát triển mạnh trong mua sắm trực tuyến như Trung Quốc, Ấn Độ, tỷ lệ này lên tới hơn 95%. Ở Việt Nam, theo nghiên cứu của NielsenIQ, khoảng 57% người tiêu dùng đã chuyển sang mua sắm theo Ommi Shopper.

Khảo sát khách hàng trong 15 lần mua sắm gần đây, có 50% người tham gia cho biết họ mua sắm trực tuyến. Trên kênh mua sắm trực tuyến, các mặt hàng không thiết yếu và mang tính giải trí được mua nhiều nhất. Trong khi đó, trên kênh mua sắm truyền thống, người dùng chủ yếu mua các sản phẩm tiêu dùng và thực phẩm. Trên kênh mua sắm trực tuyến, các mô hình mua sắm online-to-offline (O2O) kết hợp đặt hàng trực tuyến và mua hàng trực tiếp, cộng đồng mua sắm và ứng dụng mua sắm hàng hóa đều là những giỏ hàng có giá trị lớn.

Mô hình mua sắm online-to-offline? Mô hình mua sắm online-to-offline (O2O) là một hình thức kinh doanh trong đó các hoạt động mua sắm và giao dịch diễn ra đồng thời trên cả kênh trực tuyến và kênh truyền thống. Trong mô hình O2O, khách hàng có thể tìm kiếm và đặt hàng trực tuyến thông qua ứng dụng di động, trang web hoặc các nền tảng thương mại điện tử khác. Sau đó, họ có thể lựa chọn nhận hàng trực tiếp từ cửa hàng vật lý hoặc sử dụng các dịch vụ giao hàng tận nơi.

Tăng trải nghiệm tốt để giữ chân khách hàng

Trong tương lai, với sự bùng nổ của thương mại điện tử, ta có thể tiếp tục chứng kiến nhiều xu hướng mới phát triển. Các chuỗi bán lẻ sẽ tiếp tục tận dụng công nghệ số và phân tích dữ liệu để tối ưu hóa trải nghiệm khách hàng, trước khi tiến tới nâng cao trải nghiệm đa kênh. Đồng thời, với tiến bộ trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI), mạng di động 5G và mua sắm qua mạng xã hội, nhiều doanh nghiệp đang đầu tư vào thực tế ảo (VR) và thực tế tăng cường (AR) trên nhiều nền tảng thương mại điện tử khác nhau để nâng cao trải nghiệm và tương tác với khách hàng.

VR là gì? VR là viết tắt của “Virtual Reality” trong tiếng Anh, có nghĩa là “thực tế ảo” trong tiếng Việt. Đó là một công nghệ tạo ra một môi trường ảo được mô phỏng số hóa và thực hiện thông qua thiết bị đeo hoặc trải nghiệm tương tác của người dùng.

Theo dự báo của các chuyên gia, xu hướng nổi bật trong tương lai sẽ tập trung vào trải nghiệm khách hàng thông qua ứng dụng công nghệ. Ví dụ, một số công ty đã hợp tác với các công ty công nghệ để tạo ra cửa hàng trong thế giới ảo (Metaverse). Đồng thời, sẽ có xu hướng chuyển đổi cửa hàng truyền thống sang mô hình trực tuyến để nâng cao trải nghiệm của khách hàng.

Metaverse là gì? Metaverse là một thuật ngữ để chỉ một thế giới ảo được tạo ra bằng công nghệ và kết hợp với thế giới thực. Nó là một không gian kỹ thuật số trong đó người dùng có thể tương tác và tham gia vào các hoạt động bằng cách sử dụng các thiết bị như máy tính, thiết bị di động, kính thực tế ảo và công nghệ liên quan.

Chuyên gia cũng nhấn mạnh xu hướng live shopping và livestreaming (phát trực tiếp) trong lĩnh vực thương mại và giải trí đang phát triển mạnh mẽ, bao gồm cả ở Việt Nam và nhiều quốc gia khác. Trên một số thị trường lớn như Úc, Trung Quốc, Thái Lan, việc sử dụng livestream không chỉ để giải trí mà còn để bán hàng, mua sắm, quảng bá sản phẩm và các KOLs (Key Opinion Leaders) giới thiệu sản phẩm. Chẳng hạn, tại Trung Quốc, có đến 31% người dùng livestreaming sử dụng để quảng bá và 20% sử dụng để mua sắm.

Sự phát triển mạnh mẽ của social marketing cũng đã thúc đẩy lực lượng sáng tạo nội dung. Tỷ lệ chuyển đổi của các nhà sáng tạo nội dung thường cao hơn 3-5 lần so với việc bán hàng trên các nền tảng thương mại điện tử truyền thống. Điều này đã khiến nhiều thương hiệu tập trung đầu tư vào kênh này. Ngoài ra, các nền tảng như Shopee, Tiktok cũng đang tăng cường phát triển kênh tiếp thị liên kết và được nhiều doanh nghiệp lựa chọn.

Live stream là gì? Live stream (phát trực tiếp) là một hình thức truyền tải nội dung đa phương tiện (video, âm thanh) qua mạng internet một cách trực tiếp và thời gian thực. Trong quá trình live stream, nội dung được ghi lại và truyền tải ngay lập tức, cho phép người xem xem và tương tác với nội dung đó ngay khi nó đang diễn ra.

Rủi ro của hình thức mua sắm trực tuyến

Rủi ro đi kèm với sự tiện lợi

Theo dữ liệu thống kê từ Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), tỷ lệ mua sắm trực tuyến đã chiếm 37% vào năm 2014 và gia tăng lên 50% vào năm 2015. Những lợi ích của hình thức này đã đóng góp vào sự tăng trưởng và phổ biến của mua sắm trực tuyến trong các năm qua, nhưng sự hiện đại này cũng có mặt trái của nó.

• Không thể tìm hiểu trực tiếp về sản phẩm trước khi mua hàng: Trái ngược với mua sắm truyền thống, mua sắm trực tuyến hạn chế khả năng của người tiêu dùng trong việc nhìn, cầm và đánh giá trực tiếp sản phẩm. Người tiêu dùng chỉ có thể nhìn qua hình ảnh sản phẩm trên thiết bị kết nối mạng, và đôi khi có rủi ro là sản phẩm thực tế không giống như hình ảnh trên màn hình.
• Tiếp cận thông tin về an toàn và cảnh báo của sản phẩm khó khăn hơn: So với mua sắm truyền thống, việc truy cập thông tin về an toàn và cảnh báo của sản phẩm cũng gặp khó khăn hơn, đặc biệt khi người tiêu dùng xem sản phẩm qua thiết bị có màn hình nhỏ như điện thoại di động. Trong một số trường hợp, người tiêu dùng có thể bỏ qua phần điều kiện và điều khoản quan trọng liên quan đến đổi/trả sản phẩm, giao nhận và bảo hành do màn hình nhỏ.
• Khó xác định nhà sản xuất và nhà phân phối: Trong mua sắm truyền thống, hàng hóa thường được phân phối đến cửa hàng, trong khi mua sắm trực tuyến, hàng hóa thường được phân phối thông qua các sàn giao dịch điện tử, trang web đấu giá, mạng xã hội. Điều này khiến cho người tiêu dùng khó xác định rõ nguồn gốc và đơn vị phân phối của sản phẩm. Đồng thời, cơ quan quản lý thị trường cũng gặp khó khăn trong việc phát hiện và xử lý các sản phẩm không an toàn. Tình trạng này không chỉ áp dụng cho sản phẩm mới mà còn phổ biến đối với các sản phẩm đã qua sử dụng (second-hand products).
• Rủi ro khi mua hàng từ cá nhân trên mạng xã hội: Mua hàng từ các cá nhân thông qua mạng xã hội có thể mang đến nhiều rủi ro hơn. Trong một số trường hợp tranh chấp phát sinh, người tiêu dùng có thể gặp khó khăn khi liên hệ với cá nhân đó qua điện thoại hoặc địa chỉ đã được cung cấp.

Theo thống kê từ OECD, tỷ lệ người tiêu dùng mua phải sản phẩm bị cấm hoặc bị thu hồi khi mua sắm trên sàn thương mại điện tử cao hơn so với việc mua hàng trên trang web chính thức của các công ty. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa rằng các vấn đề liên quan đến mua sắm trực tuyến không xảy ra khi mua hàng từ trang web chính thức của các công ty (với tỷ lệ 71% đối với sản phẩm bị cấm hoặc thu hồi và 77% với việc ghi nhãn). Đáng chú ý, tỷ lệ mua phải sản phẩm không đạt chuẩn an toàn khi mua hàng trên trang web chính thức của các công ty cao hơn so với sàn thương mại điện tử (tương đương 50% và 58%).

Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế là gì? Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (Organization for Economic Cooperation and Development – OECD) là một tổ chức quốc tế được thành lập vào năm 1961, gồm các nước thành viên là các quốc gia công nghiệp phát triển và các nước mới nổi. Mục tiêu chính của OECD là thúc đẩy sự phát triển kinh tế, thương mại và tăng cường hợp tác quốc tế trong các lĩnh vực khác nhau như chính sách kinh tế, môi trường, giáo dục, công nghệ, an ninh và xã hội.

Để tránh những vấn đề này, người tiêu dùng cần cẩn thận và tỉnh táo khi mua sắm trực tuyến, nên đọc kỹ thông tin về người bán và đánh giá của người dùng khác trước khi quyết định mua hàng. Ngoài ra, nên ưu tiên mua hàng từ các trang web, sàn giao dịch được đáng tin cậy và có chính sách bảo vệ người tiêu dùng tốt.

Một số lưu ý để mua sắm trực tuyến an toàn

• Mua sắm trên các trang web đáng tin cậy: Chọn mua hàng từ các trang web có uy tín và đã được biết đến. Kiểm tra đánh giá và phản hồi từ người dùng trước khi quyết định mua hàng.
• Đảm bảo an toàn thông tin cá nhân: Hãy luôn kiểm tra xem trang web có sử dụng mã hóa SSL (Secure Socket Layer) hay không. Điều này sẽ đảm bảo rằng thông tin cá nhân của bạn được mã hóa và bảo vệ trong quá trình truyền tải.
• Sử dụng phương thức thanh toán an toàn: Thanh toán bằng các phương thức an toàn như thẻ tín dụng, ví điện tử hoặc các dịch vụ thanh toán trực tuyến đáng tin cậy. Tránh thanh toán bằng tiền mặt hoặc chuyển khoản không rõ nguồn gốc.
• Kiểm tra chính sách bảo mật của trang web: Đọc và hiểu chính sách bảo mật của trang web, đảm bảo rằng thông tin cá nhân của bạn sẽ được bảo vệ và không được chia sẻ với bên thứ ba.
• Kiểm tra đánh giá và phản hồi của người dùng: Tìm hiểu ý kiến và đánh giá từ người dùng khác về sản phẩm và dịch vụ của trang web để có cái nhìn tổng quan về độ tin cậy và chất lượng của sản phẩm.
• Cẩn thận với các ưu đãi và giảm giá quá hấp dẫn: Cẩn thận với các ưu đãi và giảm giá quá hấp dẫn với giá quá rẻ. Hãy sử dụng sự đánh giá và phản hồi của người dùng khác để đánh giá tính xác thực của các ưu đãi này.
• Bảo vệ tài khoản và mật khẩu: Chọn mật khẩu mạnh và độc nhất cho tài khoản của bạn. Hạn chế việc sử dụng mật khẩu giống nhau cho nhiều tài khoản và định kỳ thay đổi mật khẩu.
• Kiểm tra giao dịch và thông tin chi tiết: Kiểm tra kỹ lại thông tin giao dịch và chi tiết sản phẩm trước khi xác nhận mua hàng. Đảm bảo rằng thông tin địa chỉ và số điện thoại của bạn được nhập chính xác.
• Theo dõi giao dịch và thông báo: Theo dõi tài khoản và kiểm tra thông báo giao dịch để phát hiện bất kỳ hoạt động đáng ngờ nào và báo cáo ngay lập tức cho ngân hàng hoặc dịch vụ thanh toán của bạn nếu có sự nghi ngờ về giao dịch.
• Cập nhật phần mềm và bảo mật: Đảm bảo rằng thiết bị của bạn được cài đặt và cập nhật phần mềm an ninh, bảo mật và trình duyệt web để bảo vệ khỏi các mối đe dọa trực tuyến.

Thúy Thanh

Good things take time.

See author's posts