Mặc dù TikTok là tâm điểm của lệnh cấm tại Hoa Kỳ, việc nghiên cứu kỹ hơn về các văn bản pháp lý sẽ cho thấy tác động tiềm tàng đối với nhiều ứng dụng khác của Trung Quốc, chẳng hạn như Lemon8 và CapCut. Những ứng dụng này mặc dù không nhận được sự chú ý rộng rãi như TikTok, cũng đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái ứng dụng Trung Quốc trên toàn cầu. Việc đặt ra các hạn chế hoặc lệnh cấm có thể dẫn đến những thay đổi lớn đối với cách mà người dùng tương tác với nền tảng này và sự phát triển của các ứng dụng tương tự trong tương lai. Cùng DC Media tìm hiểu chi tiết qua bài viết sau!
Dự luật cấm TikTok là gì?
Gần đây, Hạ viện Hoa Kỳ đã thông qua H.R. 7521, dự luật cấm TikTok tại Hoa Kỳ trừ khi công ty mẹ ByteDance rời bỏ hoàn toàn vốn đầu tư. Dự luật này đã đạt chiến thắng áp đảo với 352 phiếu ủng hộ so với 65 phiếu chống, theo thông tin từ KrASIA. Mặc dù dự luật vẫn đang chờ xét duyệt từ Thượng viện, Tổng thống Joe Biden đã cam kết sẽ ký kết nếu H.R. 7521 được thông qua, điều này đáng lo ngại cho khoảng 148 triệu người dùng TikTok tại Hoa Kỳ.
Dù được gọi là dự luật cấm TikTok, nhưng nhiều ứng dụng khác như Lemon8 và CapCut cũng dễ bị ảnh hưởng bởi các hạn chế trong dự luật này và có nguy cơ phải đối mặt với tình huống tương tự trong tương lai. Dự luật “Bảo vệ người Mỹ khỏi các ứng dụng kiểm soát bởi quốc gia đối địch” cấm tất cả các cửa hàng ứng dụng “phân phối, duy trì hoặc cung cấp dịch vụ lưu trữ internet” cho các nền tảng truyền thông xã hội do các đối thủ nước ngoài kiểm soát, với mục đích ngăn chặn nguy cơ đe dọa an ninh quốc gia. Dự luật xác định các quốc gia đối địch bao gồm Triều Tiên, Nga, Iran và Trung Quốc.
Dự luật này được xem như là một biện pháp nhằm ngăn chặn Trung Quốc thu thập dữ liệu người dùng và tiến hành hoạt động tuyên truyền như những lo ngại đã được đưa ra bởi nhiều quan chức chính phủ. Chủ tịch Ủy ban về Trung Quốc thuộc Hạ viện Hoa Kỳ Mike Gallagher đã nói trong một cuộc họp báo phản ứng lại “chiến dịch đe dọa” của TikTok đối với người dùng Hoa Kỳ: “Chúng tôi không thể để cho một nền tảng truyền thông xã hội thống trị thị trường Hoa Kỳ được kiểm soát hoặc sở hữu bởi một công ty từ Trung Quốc.”
Theo dự luật, ByteDance phải bán TikTok cho một công ty khác không nằm trong danh sách hạn chế của dự luật nếu muốn tiếp tục hoạt động tại thị trường Hoa Kỳ. Ông Gallagher nói thêm rằng: “Miễn là ByteDance không còn sở hữu công ty nữa, TikTok có thể tiếp tục hoạt động.”
Tuy nhiên, việc thoái vốn khó có thể xảy ra vì Trung Quốc đã bày tỏ sự phản đối mạnh mẽ với quyết định này. Bà Shu Jueting, đại diện phát ngôn từ Bộ Thương mại Trung Quốc, cho biết trong một cuộc họp báo vào ngày 23/3/2023: “Việc bán hoặc thoái vốn TikTok liên quan đến xuất khẩu công nghệ và toàn bộ thủ tục cấp phép hành chính phải được thực hiện theo quy định của pháp luật Trung Quốc.” Trung Quốc từ lâu đã áp đặt các biện pháp kiểm soát thương mại, bao gồm hạn chế xuất khẩu công nghệ tiên tiến, trong đó có cả các thuật toán hiện đang được TikTok sử dụng.
Phạm vị ảnh hưởng của dự luật
Mặc dù dự luật nhắm mục tiêu cụ thể đến nhóm công ty truyền thông xã hội, nhưng tầm ảnh hưởng có thể lan rộng đến vô số ứng dụng khác. Ví dụ, bất kỳ công ty nào hiện đang vận hành trang web, ứng dụng dành cho máy tính để bàn hoặc ứng dụng dành cho thiết bị di động nơi người dùng có thể tạo hồ sơ, xem hoặc đăng tải nội dung kỹ thuật số đều có thể phải đối mặt với hạn chế. Tuy nhiên, phạm vi của dự luật không bao gồm các nền tảng lưu trữ nội dung đánh giá, chẳng hạn như đánh giá sản phẩm, đánh giá doanh nghiệp và thông tin du lịch, cùng một vài nội dung khác. Do đó, nhiều ứng dụng đến từ các công ty công nghệ Trung Quốc lớn, điển hình như Shein và Temu, tập trung chủ yếu vào lĩnh vực thương mại điện tử, có thể thuộc nhóm đối tượng được miễn truy xét trong dự luật.
Điều này ngụ ý rằng dự luật có thể gây ra những tác động phụ không mong muốn lên một số ứng dụng trực tuyến, không chỉ giới hạn ở lĩnh vực truyền thông xã hội. Bất kỳ nền tảng nào cho phép người dùng tạo và chia sẻ nội dung kỹ thuật số, dù là về thương mại điện tử, thương mại điện tử xã hội hay các lĩnh vực khác, đều có thể bị ảnh hưởng. Điều này gây ra một loạt câu hỏi về phạm vi và hậu quả của dự luật, đặc biệt là trong bối cảnh sự cạnh tranh giữa các nền tảng trực tuyến ngày càng gay gắt.
Trong khi đó, các công ty Trung Quốc như Shein và Temu, chuyên về thương mại điện tử, có thể được xem là loại trừ khỏi dự luật do tính chất chủ yếu của hoạt động của họ không liên quan trực tiếp đến việc tạo ra và chia sẻ nội dung kỹ thuật số theo cách mà các nền tảng truyền thông xã hội làm. Tuy nhiên, việc áp dụng dự luật này vẫn còn rất mới mẻ và có thể cần thời gian để hiểu rõ hơn về tác động của nó đối với cả người dùng và doanh nghiệp trên toàn cầu.
Lemon8, CapCut và các ứng dụng khác của Trung Quốc có thể bị cấm?
Do ByteDance vận hành nhiều công ty con hoạt động dựa trên các ứng dụng khác nhau như Lemon8 và CapCut, mối lo ngại về triển vọng tương lai của các ứng dụng này dần nổi lên. Nhiều chuyên gia đặt câu hỏi liệu những ứng dụng này có phải đối mặt với nguy cơ bị cấm tại Hoa Kỳ hay không? Câu trả lời ngắn gọn là có thể, vì dự luật nêu rõ rằng các công ty thành viên thuộc sở hữu của ByteDance đều được coi là “ứng dụng do đối thủ nước ngoài kiểm soát”.
Trong phiên điều trần về dự luật, chính trị gia Cathy McMorris Rodgers nhấn mạnh trong tuyên bố mở đầu rằng đa số ứng dụng như Lemon8 và CapCut là “gián điệp” theo “yêu cầu của luật pháp Trung Quốc”. Điều này xuất phát từ lập luận rằng luật tình báo quốc gia Trung Quốc bắt buộc các tổ chức phải hỗ trợ cơ quan an ninh công cộng và an ninh nhà nước trong công tác tình báo.
Bà Rodgers cho biết: “Mặc dù TikTok có thể là ứng dụng nổi tiếng nhất chịu sự chi phối của Chính phủ Trung Quốc, nhưng chắc chắn không phải là ứng dụng duy nhất — những ứng dụng khác, như Lemon8 và CapCut – cũng chịu ảnh hưởng của chính quyền nước này thông qua ByteDance”. Mặc dù Lemon8 và CapCut không phổ biến như TikTok, nhưng cả hai đều liên tục xuất hiện trong danh sách ứng dụng iOS miễn phí hàng đầu tại Hoa Kỳ, đáng chú ý là CapCut đã vươn lên dẫn đầu từ tháng 1/2024.
Sự thật đáng ngạc nhiên là nhóm người dùng các ứng dụng này thậm chí có thể bao gồm đội ngũ truyền thông của Nhà Trắng. Vào ngày 24/3/2023, Nhà Trắng đã phát hành một video trên Instagram có dấu hiệu sử dụng mẫu có sẵn từ ứng dụng CapCut. Điều này cho thấy tầm ảnh hưởng của các ứng dụng này đã lan rộng đến các ngành và cảnh quan chính trị của Hoa Kỳ, đặc biệt là trong bối cảnh các luật pháp và quy định ngày càng chặt chẽ về an ninh và quốc phòng.
Như vậy, trong bối cảnh dự luật cấm TikTok và tầm ảnh hưởng lan rộng đến các ứng dụng khác, như Lemon8 và CapCut, việc giám sát và kiểm soát các ứng dụng xã hội từ Trung Quốc đang trở thành một vấn đề nóng bỏng. Việc này đặt ra câu hỏi về sự an toàn và quyền riêng tư của người dùng, đồng thời tác động đến thị trường và quan hệ quốc tế. Trước tình hình phức tạp này, sự phản ứng của cơ quan chính quyền Hoa Kỳ sẽ tiếp tục được theo dõi sát sao, với những tương tác đáng chú ý từ phía các doanh nghiệp công nghệ và cộng đồng người dùng.
